NEW YORK – Manhattan pronkt met haar multiculturele veren
Amerikanen hebzuchtig en oppervlakkig? New York City bewijst het tegendeel. De stad, die wellicht de eerste vrouwelijke Amerikaanse president levert, blijkt bevolkt te zijn met inwoners die verantwoordelijkheid nemen naar elkaar en naar hun stad. Zij haalden de Hollanders in wat betreft tolerantie en respect. Tijd voor een hernieuwde kennismaking met The Big Apple.
Op Manhattan is alles extreem. Drukte, herrie en stank wedijveren met elkaar in een multiculturele setting. De Italiaanse passie voor pasta concurreert met Big-Mac’s. Schoonheden als Julia Roberts en Demi Moore namen het voortouw in het eten van rauwe aardappel en het drinken van zuurkoolsap. Deze nieuwste hype wordt door venters volop aangeprezen. Sowieso tref je op elke hoek van de straat wel een saladebar aan. The Big Apple speelt in op de behoefte van de gezondheidsfreak. Op straat is waardering voor elkaar. Moddervette big mama’s waggelen, gezellig kletsend, naast ranke fotomodellen. De ongewassen zwerver speelt een potje Chest met een coladrinkende zakenman. Al lijkt iedereen haast te hebben, er is wel degelijk tijd voor een grap, een korte groet, of gesprek.
De stinkende “Hop On and Hop Off” dubbeldekkers bedreigen menige voetganger, maar de autopolitie Down Town beschermt hem vanuit hybride voertuigen. Ook werknemers van de gemeente berijden deze geavanceerde Japanse auto’s met minder CO2 uitstoot. De visie van de overheid is helder: de stad moet schoner. Dus bepalen geruisloze vierwielers, naast ronkende yellow caps, het straatbeeld van de stad waarin iedereen holt.
Tolerant en kleurrijk
Doelgericht dendert de New Yorker door zijn city. Armoede en rijkdom vermengen zich in de lagen boven en onder de grond. Amerikaans puritanisme floreert naast Chinese geneeskunde en Afrikaanse Soul. De multiculturele samenleving lijkt toleranter dan de onze. Hier zijn inwoners niet verplicht taal en gewoontes, middels inburgeringscursussen, te wijzigen naar een opgelegd Amerikaans patroon. Waar de taal tussen verschillende culturen een barrière vormt voor ouders, fungeren hun kinderen als tolk. Manhattan houdt van kleur.
Respect, nieuwsgierigheid en verantwoordelijkheid zijn de antwoorden op verpaupering en criminaliteit.
Studenten
Amerika geeft geen kansen weg. Met hoge studielasten blijft geld voorwaarde nummer één voor een goede toekomst. Met de enorme huurprijzen voor piepkleine studentenwoningen is New York bovenal de stad voor ijverige studenten. Overdag college; in de namiddag een baantje op de Universiteit; ’s avonds serveren in de eetcafés; en tot het ochtendgloren studeren. Deze tijdsindeling is pure logica voor menige student. Van een horecasalaris kan de student niet rondkomen. Dus blijven ze glimlachen en vriendelijk kijken naar hun klanten, ondanks vermoeide ledematen en een hoofd vol ingewikkelde zaken. Want: van de tips moeten ze het hebben. Veel banen hebben een gelijke schamele beloning. Word je als toerist goed bediend in horeca, taxi of hotel? Bezorgen de gidsen in musea, op rondvaarten, of welke toer dan ook, je een paar mooie momenten? Het vergeten van een tip is simpelweg not done. Het leven in Manhattan is duur en ook hierin extreem.
Openluchtleeszaal
Analfabetisme, verslaving, werkloosheid en criminaliteit blijven hot issues. Om alle inwoners te prikkelen tot lezen, informatie vergaren (als antwoord op de verveling van bijvoorbeeld verslaafden en daklozen) staan de deuren van de bibliotheken open voor iedereen. Een mooi voorbeeld is The Bryant Park Reading Room. Gerelateerd aan de Public Library is deze ‘openluchtleeszaal’ een relaxte entourage waar ook lectuur ter vermaak wordt aangeboden. Zonder de verplichting van een dure consumptie. Sterker: eten en drinken is, zoals in elke studiezaal, verboden.
Goede doelen
Wanneer de overheid achterblijft, neemt de New Yorker het heft in eigen hand. Het is niet ongewoon dat dé advertentieplek Times Square in het weekend voor al het verkeer wordt afgesloten vanwege een liefdadigheidsloop. Of het nu gaat om fondsenwerving voor de strijd tegen het analfabetisme, de realisatie van kunstzinnige opleidingen voor de jeugd in achterstandswijken, dan wel om hulp aan vrouwen met borstkanker of kinderen met leukemie.
Robert de Niro
De geboren en getogen New Yorker sluit een trouw huwelijk met zijn stad. Deze liefde blijkt uit het feit dat vele prominente inwoners het initiatief namen om de, tot afbraak gedegradeerde, buurt van hun jeugd nieuw leven in te blazen. Zo kwam Robert de Niro terug naar Tribeca. Hij opende zijn befaamde Tribeca-grill en stimuleerde jonge kunstenaars en restaurateurs hem te volgen. Het lukte. De wijk Tribeca ontpopte zich tot een place to be, met een eigen theater en uitgaansleven. Dat is vooral duidelijk tijdens het jaarlijkse Tribeca-filmfestival. Hier krijgen internationale kritische filmmakers de mogelijkheid zich aan een groter publiek voor te stellen. Onze eigen Sylvia Kristel ontving hier in 2006 een eervolle vermelding voor haar animatie: Topor et Moi. De start van dit festival wordt specifiek georganiseerd voor (en door) de families in Tribeca zelf. De dag wordt geopend met een educatieve voorstelling, waarin zelfs Bill Clinton ooit een rol vervulde (anno 2006 in de film Worldplay). Gedurende de dag is er open podium, waar de kinderen hun talenten kunnen tonen. Er zijn feesttentjes waar de kids zich kunnen laten schminken en creatieve talenten kunnen ontplooien. Malle fietstochten en een schaaktoernooi verbroederen de inwoners. Tot in de late uurtjes klinken muziek en kinderstemmen. Ook op het terras van Tribeca-Grill. De kans Mister de Niro himself tegen het lijf te lopen, is niet denkbeeldig.
Huiselijk Harlem
Hetzelfde geluk trof de wijken Brooklyn en Harlem. Was Harlem ooit synoniem voor moord en doodslag, die tijd is passé. Het is vandaag de dag dè omgeving om te shoppen in authentieke winkeltjes en de avond door te brengen in een gezellig eettentje of jazzcafétje. Bereid je voor: het hemd wordt van je lijf gevraagd, want de nieuwsgierigheid naar het Hollandse drugsbeleid is groot.
De sfeer in Harlem is huiselijk. Kinderen voetballen op straat en beschieten toeristische dubbeldekkers met waterpistolen. Straatmuzikanten spelen voor de vlooienmarkt aan 125th-street en pal voor de deur van Bill Clinton’s office. De nonnetjes bidden voor de katholieke kerk waarvan de restauratie werd bekostigd door succesvolle NY-Yankees. Kortom: de sfeer van Duke Ellington leeft voort.
Onvergetelijk
Michael Jordan investeerde zijn vermogen in de wijk Brooklyn. Deze stadswijk ligt net buiten Manhattan (aan de andere kant van de East River). Het biedt rustigere en goedkopere keuzes voor inwoners en toeristen, zonder afbreuk te doen aan de multiculturele sfeer. Hollandse straatnaambordjes en huizenbouw verraden onze invloed uit de tijd van de West-Indische Compagnie. The Botanic Garden is een alternatief voor de hectische uren Down Town. De Italiaanse eethuisjes langs de kade zijn zó populair, dat men er uren voor in de rij staat. Iets wat ons nuchtere verstand toch wel te boven gaat. In het katholieke buurtkerkje beloofde Al Capone, de Godfather van de New Yorkse maffia, zijn bruid voorspoed en trouw. Of ze dat nu werkelijk gekregen heeft?
Gigantische hoogbouw kan imposant en tegelijkertijd feeëriek zijn. De wandeling over de Brooklyn Bridge terug naar Manhattan, met de avondzon over de skyline, betekent een onvergetelijke ervaring.
Ground Zero
Deze blauwdruk doet wel even denken aan de tragedie van 11 september 2001. Ground Zero zelf herinnert pijnlijk aan deze dag met de expositie van kindertekeningen. Schrijnend en beeldend, toont deze expositie het kinderverdriet om verloren familieleden. De wond is nog lang niet geheeld. Dat laten de vele herdenkingsceremonieën zien. De ene dag belegt een club motorrijders een bijeenkomst. De andere dag een groep Joodse pelgrims of een studentenvereniging. Op menige brandweerauto staan de namen van collegae in memoriam.
Rond Ground Zero laten toeristen zich informeren door daklozen. Ze gooien een dollar in de pet van de bedelaar. Ze kopen een keycoard van een eenzame handelaar. The Twin Building was de omgeving van het straattheater en de plek voor illegale verkoop van toeristische snufjes. Dit aanbod heeft zich, gedwongen, verplaatst naar het, erachter gelegen, Battery Park.
De New Yorker is ongevraagd wakker geschud en erkent, dat oneerlijkheid en onrecht in de wereld leiden tot afgunst en geweld. Dit is merkbaar aan een nieuwe groep geëngageerde schrijvers zoals Marisha Pessl, Benjamin Kunkel, Nicole Krauss en uiteraard: Jonathan Safran Foer, die het met zijn Extremely Loud & Incredible Close* aandurfde de terreur van 9/11 in romanvorm te beschrijven.
* In het Nederlands verschenen als: “Extreem Luid en Ongelooflijk Dichtbij’.
Genieten in The Big Apple
Start een dag met een ontbijtje in Café-Café aan de Broomstreet in Soho. Een mengeling van Latino’s bakt pannenkoekjes met cranberry’s voor je. Schenkt je een koffie verkeerd in, bedekt met een dikke roomlaag. Zo lekker dat het aanbod van Starbucks verbleekt.
Op zaterdag doorkruist de grootste markt The Big Apple van oost naar west. Over Canalstreet bieden kleine zelfstandigen hun koopwaar aan. Dwars door de wijken Tribeca, Soho, Chinatown en Little Italy verlokken excentrieke producten en geuren. Op straat klinkt een kakofonie aan talen. Hier flirt New York met zijn vele culturen.
Ook op andere dagen garanderen deze wijken een paar wereldse uurtjes. Slenter door Soho langs de talloze (designer)shops. Alles is er te vinden. Van in mozaïeksteentjes betegelde douchecabines, tot vintage hebbedingetjes. De vele galeries bieden tentoonstellingen van beginnende en gevestigde namen. Smul van een eenvoudige koosjere maaltijd bij Yaffa’s café in Greenwichstreet. Waar joods en islamitisch personeel harmonieus samenwerken.
Verbaas je. En vooral: griezel bij de uitgestalde vis-, schelp en schaaldieren voor de Chinese winkeltjes. Laat het water je in de mond lopen bij de opgepoetste kazen en hammen in vitrines van Little Italy.
Theaterdistrict
Of begin de dag chiquer op Time Square. Bij The Blue Fin, waar je ’s avonds, overigens, verrukkelijk kreeft en oesters kunt eten. Dwaal vervolgens langs the Empire Statebuilding en the Chryslerbuilding, na 9/11 weer dominant in de stad. Wandel over Columbus Circle. Neem de roltrap naar de eerste etage van het Time Warner Centre; de in staal en glas opgetrokken tweepotige sky-scraper. Het uitzicht vanachter de glazen pui is als een extra traktatie.
Het Theaterdistrict biedt een scala aan muziek, toneel en balletuitvoeringen. Naast de fameuze musicals op Broadway, zijn de kleine theaters minstens zo leuk. Debuterende stand-up comedians en musici doen er alles aan om de nieuw besproken hit te worden.
Reistip? Neem de trein vanaf het vliegveld JFK naar Manhattan. Je bent sneller en goedkoper in Mid Town. Bovendien is het Grand Central Station een luxueuze trekpleister, waarin je een mengelmoes aan marktkraampjes en trendy eetgelegenheden vindt.
Neem de metro
Waar je in New York overnacht? De hotels Mid Town zijn duur. De regio’s Up – en Down Town bieden goedkopere alternatieven en de metro brengt je, als een geoliede machine, overal in een mum van tijd naartoe.
Meatpackingdistrict is echt fantastisch. Een buurt kan niet mooier zijn. Vele kunstgaleries wisselen de trendy boetieks af. Rond flaneren in dit decor, geeft je het gevoel echt mee te draaien in deze stad. Het vinden van een plek om hier te verblijven, is wat uurtjes Googelen waard. Gelukt? Boek een tafeltje bij Pastis. Dat betekent smullen van ‘design’.
De regio Upper West Side, rond Columbus Avenue, heeft veel kleine appartementjes te huur, die schappelijk qua prijs zijn. Talloze kleine bakkertjes en Muffin-Cafés beloven gezonde ontbijtjes. Sta niet gek te kijken, wanneer de locale kruidenier al bij jouw tweede bezoek vraagt: “Morning dear, are you new in Upper? Shall I deliver your groceries every day?” Eeuwig gewend aan nieuwkomers en met een talent voor klantenbinding, laat de New-Yorker zien, donders goed te weten wat er in zijn wijk gebeurt.
Zowel Columbus- als Amsterdam Avenue lopen, parallel aan Central Park, richting Harlem. Dus voor het nachtleven zit je hier gebeiteld.
In Upper West Side ligt ook het American Museum of National History. Een wandeling door Central Park, langs de meren met zeilbootjes, brengt je naar Upper East Side. Daar zijn, aan The Fifth Avenue, The Guggenheim en The Metropolitan Museum of Art te vinden. Midden in de woonlocatie van talloze celebs.
Onthaasten in het park
Manhattan biedt te veel voor één bezoek. Ben je op een zondag in deze metropool? Beleef dan Central Park. Zondagochtend: New York City onthaast in Central Park. Gezinnen trekken naar de dierentuin. Verliefde stelletjes hangen in roeibootjes. Sporters skeeleren en joggen op de geasfalteerde paden. Zwetende lijven honkballen op de velden en bevechten de baskets in de ijzeren kooien. De zon zindert. De stad zingt een willekeur aan internationale liedjes. Central Park is de ultieme plek om de accu weer op te laden. Overal picknicken mensen. Zij laten hun spulletjes onbewaakt achter om met elkaar een balletje over te gooien of een discus te werpen. Eigenaren, die hun hond los laten lopen, worden stevig beboet. Een onopgeruimde drol betekent een bekeuring van vijftig dollar. (Amsterdam tel uit je winst.) Hier hebben de kinderen een schone zandbak. Kun je luieren in het gras.
Bij de gedenksteen van John Lennon zorgen anonieme fans nog altijd voor verse bloemen. De zondag is vol love and peace. Kleurrijk en vol poëzie haalt dé stad van de United States adem.
